Hầu hết các kim loại đều dẫn điện và dẫn nhiệt tốt. Ngược lại, các đá quý thường dẫn nhiệt và dẫn điện kém. Duy nhất có kim cương phá vỡ quy luật này. Tất cả kim cương đều dẫn nhiệt và thậm chí khả năng dẫn nhiệt của nó gấp nhiều lần kim loại đồng, bạc. Kim cương không dẫn điện trừ kim cương thiên nhiên màu lam là chất bán dẫn.

Nhờ vào đặc tính này, nhiều dụng cụ giám định đã được chế tạo như bút thử kim cương, bút thử dẫn nhiệt để bước đầu phân biệt được kim cương với các đá quý khác, phân biệt các đá quý khác nhau, phân biệt kim cương với các đá thay thế, đá nhái.

Ngoài ra, dụng cụ bút thử kim cương còn được dùng để phân biệt emerald tự nhiên và emerald tổng hợp bằng phương pháp nóng chảy – trợ dung vì loại này có độ dẫn nhiệt cao gấp hai lần emerald tự nhiên.