Màu là tính chất quan trọng nhất khi đánh giá chất lượng ngọc. Khi chọn mua một sản phẩm đá quý, có lẽ điều đầu tiên người ta xem xét chính là màu sắc của viên đá.
Màu của ngọc gây ra do mức độ hấp thụ ánh sáng của chúng khác nhau với các sóng đơn sắc. Có nhiều nguyên nhân gây màu, trong đó nguyên nhân cơ bản là:
- Sự có mặt của các nguyên tố gây màu: Fe, Cr, Ti, V, Mn….
- Khuyết tật của cấu trúc tinh thể tạo các tâm màu.
Màu gây ra do những nguyên nhân này là màu tự sắc
Màu ngoại sắc là màu gây ra bởi các tạp chất chứa màu.
Sự giao thoa, tán sắc ánh sáng ở lớp bề mặt đá quý, tạo nên các hiệu ứng quang học như ánh xà cừ (ví dụ:ngọc trai…), ánh opal (opal…). Các màu này được gọi là màu giả sắc.
Quan sát màu của đá quý tốt nhất là dưới ánh sáng mặt trời, và khoảng 10h sáng và quay về hướng bắc. Tuy nhiên, trong phòng phòng thí nghiệm sẽ dùng đèn có ánh sáng như ánh sáng ban ngày để quan sát. Khi đá quý đã lên trang sức, ít nhiều cũng sẽ ảnh hưởng để sự quan sát màu sắc, nhưng người giám định dựa vào kinh nghiệm sẽ quan sát được màu chính xác nhất của viên đá trên trang sức.
Mỗi loại đá quý có thể có một màu sắc như Ruby chỉ có màu đỏ….Tuy nhiên, thường các loại đá quý thường có nhiều màu sắc: Tourmalin có rất nhiều màu: đỏ, hồng, lục, cam… Tương tự, topaz, saphir, spinel, granat…. cũng thường có nhiều màu
