Kim cương là khoáng vật cứng nhất theo thang độ cứng Mohs, là loại đá quý có giá trị cao nhất.
Kim cương có nhiều màu sắc: không màu, vàng, nâu, lục, lam, đỏ nhạt, đen. Màu vết vạch là màu trắng. Độ cứng H = 10, tỷ trọng D = 3.50 – 3.53, chiết suất n = 2.417 – 2.419, ánh kim cương, cát khai hoàn hảo, vết vỡ không bằng phẳng, vỏ sò, bậc thang. Tinh thể mặt lồi 8 mặt, mười hai mặt thoi, lập phương 12 mặt thoi. Thành phần hóa học của Kim cương chủ yếu là Cacbon (C), tạp chất chủ yếu là Ni tơ (N) gây ảnh hưởng tới tính chất vật lý.
Chính vì những đặc điểm trên mà kim cương trở thành một trong những loại đá quý quý hiếm. Vậy kim cương được hình thành như thế nào?
Kim cương được tạo thành từ những khoáng vật có chứa cacbon dưới nhiệt độ và áp suất rất cao. Trên Trái Đất, mọi nơi đều có thể có kim cương bởi vì ở một độ sâu nào đó thì sẽ tồn tại nhiệt độ đủ cao và áp suất đủ lớn để tạo thành kim cương. Trong những lục địa, kim cương bắt đầu hình thành ở độ sâu khoảng 150 km (90 dặm), nơi có áp suất khoảng 5 gigapascal và nhiệt độ khoảng 1200 độ C (2200 độ F). Trong đại dương, quá trình này xảy ra ở các vùng sâu hơn do nhiệt độ cần cao hơn nên cần áp suất cũng cao hơn. Khi những áp suất và nhiệt độ dần giảm xuống thì viên kim cương cũng theo đó mà lớn dần lên.
Những hòn đá mang kim cương bị kéo lại gần đến nơi núi lửa phun do áp suất. Khi núi lửa phun, nham thạch phải đi qua vùng tạo ra kim cương 90 dặm (150 km). Điều đó rất hiếm khi xảy ra. Ở dưới có những mạch nham thạch ngầm vận chuyển nham thạch và lưu giữ ở đó nhưng sẽ không trào ra khi núi lửa hoạt động. Những mạch chứa kim cương thường được tìm thấy ở những lục địa cổ bởi vì chúng chứa những mạch nham thạch cổ lâu nhất.
Kim cương thường được chế tác tỉ mỉ để tạo độ tinh khiết, ánh lấp lánh nhất. Kim cương thường được chế tác hình dạng tròn, hạt dưa, trai tim, giọt nước, gối vuông, thanh nẹp. Khi chế tác, mỗi hình dạng sẽ được các nghệ nhân tính toán tỉ mỉ đạt được tinh sảo nhất định.
Kim cương phần lớn có màu sắc là dạng không màu, ngoài ra cũng có thể có tất cả các màu sắc khác nhưng chủ yếu là màu nhạt, nhiều nhất là vàng, nâu nhạt. Màu đỏ hiếm nhất, tiếp đến là lục, lam, tía, nâu, vàng.
Với Kim cương không màu, người ta dùng chữ cái từ D – Z để phân cấp chất lượng màu. D-E: cực trắng, F – G: Trắng đẹp, H :Trắng, I-J: Trắng phớt màu rất nhạt, K – L: Trắng phớt màu, M – P: Màu rất nhạt, Q -Z: Vàng nhat – vàng.
